Բնությունն ամբողջ նյութական աշխարհն է: Այն բաղկացած է կենդանի և անկենդան բաղադրիչներից: Բույսերը և բոլոր կենդանի օրգանիզմները՝ ներառյալ մարդը, կենդանի բնության մարմիններ են: Արեգակը, մոլորակները, աստղերը, քարը, գրիչը, քանոնը և այլն անկենդան բնության մարմիններ են։
Ի տարբերություն մյուս կենդանիների՝ մարդն օժտված է բանականությամբ և բնության բարիքները կարողանում է տնօրինել ըստ իր նպատակների։ Այդ պատճառով բնության վերաբերյալ գիտելիքները մեծ դեր ունեն մարդու կյանքում’ առաջին հերթին բնությունը պահպանելու նպատակով: Բնությունը ուսումնասիրվում է տարբեր գիտությունների կողմից: Բնությունն ուսումնասիրող գիտությունների խումբը կոչվում է բնագիտություն:
Բնության մեջ մշտապես կատարվում են բազմապիսի փոփոխություններ: Երկնքում իր դիրքն է փոխում Լուսինը, կայծակն է փայլատակում, անձրև է տեղում, երբեմն անձրևից հետո ծիածանն է հայտնվում, հատակին թափված ջուրն է գոլորշանում, ժանգոտում է երկաթե մեխը: Այս փոփոխությունները բնության երևույթներ են:
Բնության յուրաքանչյուր երևույթ ունի իր առաջացման պատճառները և առաջացնում է իր հետևանքները: Օրինակ’ ցերեկվա և գիշերվա հերթափոխության պատճառը Երկրի պտույտն է իր առանցքի շուրջ, իսկ տարվա եղանակների փոփոխությունները հետևանք են Արեգակի նկատմամբ Երկրի դիրքի փոփոխության: Մարմինների ցած ընկնելու պատճառը Երկրի ձգողությունն է: Քամու առաջացման պատճառներից է օդի անհավասարաչափ տաքացումը: Օդի ջերմաստիճանի իջնելու պատճառով ձմռանը ջուրը սառչում է: Գարնանը ձնհալը օդի ջերմաստիճանի բարձրանալու հետևանք է: Այս օրինակները միաժամանակ հաստատում են, որ բնության երևույթները փոխադարձաբար կապված են:
Ուսումնասիրելով «Բնագիտություն» առարկան՝ դուք պատկերացում կկազմեք բնության զանազան երևույթների և դրանց առաջացման պատճառների մասին, կարևոր տեղեկություններ կստանաք Տիեզերքի, Երկրի կառուցվածքի, բուսական և կենդանական աշխարհների, մթնոլորտի, ջրոլորտի և այլնի վերաբերյալ:
Առաջադրանք
1.Նկարագրեք որևէ երևույթ և նշեք դրա առաջացման պատճառներն ու առաջացրած հետևանքները։
Անձրևը առաջանում է հետևյալ կերպ՝ արևը տաքացնում է ջուրը օվկիանոսում, ծովում, գետում: Ջուրը գոլորշիանում է և բարձրանում է դեպի վեր, քանի որ տաք օդը ավելի թեթև է, քան սառը: Տաք գոլորշին բարձրանում է շատ բարձր, այնտեղ, որտեղ մշտապես ցուրտ է, և երբ այն դիպչում է սառը օդին, ապա վերածվում է ջրի փոքրիկ կաթիլների: Կաթիլները թեթեւ են, և անընդհատ շարժվում են, տաք օդը նետում կաթիլներ վերև իսկ սառը՝ նետում է կաթիլմերը ներքեւ. ի վերջո դրանք միաձուլվում են և դառնում են ամպ։ Ամպի վերին մասում կաթիլները սառչում են, qani w8 այնտեղ շատ ցուրտ է և վերածվում են սառույցների։ Երբ դրանք մեծանում և ծանրանում են, ցած են ընկնում։ Ճանապարհին կաթիլները հալվում են, քանի որ ներքեւի մասում ավելի տաք է և կրկին դառնում են ջրի կաթիլներ, և անձրևի տեսքով ընկնում գետնին:
Անձրևի հետևանքով կրկին լցվում են գետերը, ծովերը և աճում են տարբեր բույսեր։
2. Ըստ դասանյութում բերված նկարների՝ աղյուսակում գրեք կենդանի և անկենդան բնության մարմինների անուններ:
Կենդանի՝ եղնիկ, ծաղիկներ, ծառ։
Անկենդան՝ լեռ, գետ, քար, ամպ, ձյուն
